ประมวลภาพ วงจรปฏิจสมุปบาท
แสดงวงจรปฏิจจสมุปบาท
นอนเนื่องอยู่ในจิต อาสวะกิเลส โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาส มรณะ พรั่งพร้อมด้วย โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาส เพราะชาติเป็นปัจจัย จึงมีชรา อันวนเวียน เร่าร้อนเผาลน เพราะภพเป็นปัจจัย จึงมีชาติ เพราะอุปาทานเป็นปัจจัย จึงมีภพ เพราตัณหาเป็นปัจจัย จึงมีอุปาทาน เพราะเวทนาเป็นปัจจัย จึงมีตัณหา |
เพราะยังมีอาสวะกิเลส จึงเป็นเหตุปัจจัย ร่วมกับอวิชชา เพราะอวิชชาเป็นปัจจัย จึงมีสังขาร เพราะสังขารเป็นปัจจัย จึงมีวิญญาณ เพราะวิญญาณเป็นปัจจัย จึงมีนาม-รูป เพราะนาม-รูปเป็นปัจจัย จึงมีสฬายตนะ เพราะสฬายตนะเป็นปัจจัย จึงมีผัสสะ เพราะผัสสะเป็นปัจจัย จึงมีเวทนา |
แบบอนุโลม หรือสมุทยวาร การเกิดของทุกข์
แสดงภาพแบบปฏิโลม หรือนิโรธวาร หรือการดับไปแห่งทุกข์
อาสวะกิเลส
มรณะ สฬายตนะ สัญญูปาทานขันธ์
เวทนูปาทานขันธ์
ชาติ (สังขารขันธ์ แปรเป็นสังขารูปาทานขันธ์เกิดมโนกรรมคิดนึก เวทนา (มโนสังขาร) (อกุศลสัญเจตนา) (อกุศลสังขารขันธ์) ภาพวงจรปฏิจจสมุปบาท แบบขยายความเต็มรูปแบบโดยพิศดาร |
ภาพแสดงปฏิจจสมุปบาท แบบสมุทยวาร พร้อมรายละเอียดของอุปาทานขันธ์ ๕ ในชรา อันเป็นอุปาทานทุกข์ เป็นลำดับ อีกแบบหนึ่ง
เมื่อเกิดมโนกรรม ทั้งใน"ชาติ" และสังขารูปาทานขันธ์ใน"ชรา" ก็อุเบกขาเสีย
เหตุก่อให้เกิดทุกข์ขึ้นต่อเนื่องย่อมไม่มี ทุกข์ที่เกิดมาแล้วก็ย่อมเสื่อมดับไป
ภาพขยายในชรา ล้วนเป็นอุปาทานขันธ์ ๕ อันเป็นทุกข์ เพราะเกิดจากสังขารูปาทานขันธ์ในชาติ อันถูกครอบงําโดยอุปาทานแล้ว |
วงจรแบบ ขยายกระบวนจิตในองค์ธรรม ชรา
|
|
แสดงเวทนา ตําแหน่งที่ควรรู้เท่าทัน ในการดับทุกข์ และ แสดงตําแหน่ง ที่เหตุปัจจัยภายนอก (อายตนะภายนอก) เข้ากระทบโดยตรง ได้เช่นกัน |
สัญญาหมายรู้ สังขารขันธ์(คิด) [ทางกาย วาจา ใจ อันเป็นขันธ์๕ สภาวะธรรมชาติ] แล้วถืออุเบกขา
|
|
เปรียบเทียบกระบวนจิตของขันธ์ ๕ เมื่อฟุ้งซ่านวนเวียน กับวงจรชราอันฟุ้งซ่านวนเวียนเหมือนกันแต่ล้วนเป็นอุปาทานขันธ์อันเร่าร้อนกว่าปกติ
ธรรมารมณ์ + ใจ + มโนวิญญูาณขันธ์
สังขารขันธ์
มโนกรรม คิดนึก วงจรแสดงขันธ์ทั้ง๕ ที่เกิดการคิดนึกปรุงแต่งจนเป็นวงจร |
ธรรมารมณ์
+ ใจ(รูปูปาทานขันธ์)
สังขารูปาทานขันธ์
มโนกรรมคิดที่เป็นทุกข์ วงจรอุปาทานขันธ์ทั้ง๕ ที่ล้วนถูกครอบงําโดยอุปาทาน |
ดังนั้นเมื่อเกิดมโนกรรม แล้วอุเบกขาเสีย ย่อมไม่มีเหตุก่อให้เป็นทุกข์ต่อเนื่องอีกต่อไป ดังภาพ ทุกข์ที่เกิดแล้วก็ย่อมเสื่อมดับไป
|
|
|
|
ปัญญา+สัญญาหมายรู้ (อุทธัจจะ) สังขารขันธ์ ไม่เป็นทุกข์
|
|
ภาพวงจรปฏิจจสมุปบาท อันเป็นทุกข์